Τελευταία ενημέρωση : 05/02/2012
Η προϊστορική περίοδος διαμόρφωσε πολλές από τις ατομικές και συλλογικές συμπεριφορές του σύγχρονου άνθρωπου, καθώς χάραξε ανεξίτηλα στην προσωπικότητά του αρχέγονες μνήμες και εμπειρίες ενός αγώνα για επιβίωση και επικυριαρχία που κράτησε δεκάδες χιλιετίες.
Η προϊστορική περίοδος διαμόρφωσε πολλές από τις ατομικές και συλλογικές συμπεριφορές του σύγχρονου άνθρωπου, καθώς χάραξε ανεξίτηλα στην προσωπικότητά του αρχέγονες μνήμες και εμπειρίες ενός αγώνα για επιβίωση και επικυριαρχία που εξελίχθηκε για δεκάδες χιλιάδες χρόνια πριν από την αρχή των ιστορικών χρόνων.
Τα αποτελέσματα πολλών επιστημονικών εργασιών των τελευταίων χρόνων που αφορούν την προϊστορία της ανθρωπότητας, μας προτρέπουν να επανεξετάσουμε τον τρόπο που προσεγγίζουμε και αναλύουμε τις κοινωνικές συμπεριφορές της σύγχρονης ανθρωπότητας. Στοιχεία που περιέχονται στις εργασίες αυτές αποδεικνύουν ότι όλες οι βασικές ιδιότητες του ανθρώπινου Πολιτισμού αναδεικνύονται και σχηματοποιούνται για πρώτη φορά στις κοινωνίες της προϊστορικής περιόδου, γεγονός που μας αναγκάζει να αναθεωρήσουμε τον ρόλο της στην διαμόρφωση της ταυτότητας της σύγχρονης ανθρωπότητας.
Μια αναθεώρηση που θα μας οδηγήσει στην αμφισβήτηση πολλών από τα συμπεράσματα των θεωριών που έχουν διατυπωθεί μέχρι σήμερα για την πολιτική, την οικονομία και την διακυβέρνηση.
Ο ρόλος της προϊστορίας
Ο ρόλος που διαδραμάτισαν οι προϊστορικές κοινωνίες στην εξέλιξη των βασικών ιδιοτήτων που περιγράφουν την ανθρωπότητα θεωρείται καθοριστικός εξ αιτίας του μεγάλου χρονικού διαστήματος που μεσολάβησε από την πρώτη εμφάνισή τους μέχρι την αρχή των ιστορικών χρόνων.
Σύμφωνα με τις επιταγές της κλασικής αρχαιολογίας, το τέλος της προϊστορίας προσδιορίζεται από την στιγμή που εμφανίζεται ο γραπτός λόγος. Οι πιο σύγχρονες αντιλήψεις διαφέρουν ανάλογα με τον σκοπό για τον οποίο χρησιμοποιούνται οι πληροφορίες που αφορούν το παρελθόν του ανθρώπινου είδους. Σε ότι αφορά την ανάλυση των πολιτισμικών χαρακτηριστικών της ανθρωπότητας, το τέλος της προϊστορίας προσδιορίζεται από την εμφάνιση κοινωνιών για τις οποίες υπάρχουν επαρκή και τεκμηριωμένα στοιχεία του Πολιτισμού που ανέπτυξαν, ικανά να περιγράψουν με ικανοποιητική ακρίβεια τις σχετικές συμπεριφορές των πληθυσμών τους.
Μια τέτοια προσέγγιση μπορεί να είναι επιβεβλημένη από την σκοπιμότητα και το αντικείμενο μιας αναδρομής στην εξέλιξη των ανθρώπινων κοινωνιών, δημιουργεί όμως το παράδοξο της χρονολογικής μετάθεσης του τέλους της προϊστορίας ανάλογα με τις γεωγραφικές περιοχές του πλανήτη που εξετάζονται. Γεγονός που αποδεικνύεται από την διάρκεια της περιόδου αυτής στην Αμερικανική ή την Αυστραλιανή ήπειρο, καθώς και από την ανακάλυψη, ακόμα και κατά την διάρκεια του εικοστού αιώνα, πρωτόγονων κοινωνιών που διέθεταν αυτάρκεια και εξελίσσονταν ανεξάρτητα από τον υπόλοιπο πλανήτη χωρίς να παρουσιάζουν έναν αντίστοιχα εξελιγμένο πολιτισμό, γεγονός που υποδεικνύει ότι η εξέλιξη του ανθρώπου όπως την καταλαβαίνουμε σήμερα δεν αποτελεί ένα φαινόμενο που εξελίσσεται με ένα συγκεκριμένο, δηλαδή νομοτελειακό, τρόπο.
Υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι υπήρξαν και άλλοι, ουσιαστικά άγνωστοι, πολιτισμοί που αναπτύχθηκαν πολύ πριν ή παράλληλα με αυτούς που ήδη γνωρίζουμε. Η μέχρι τώρα αδυναμία ταυτοποίησής τους, είτε εξ αιτίας μεγάλης έκτασης γεωλογικών και κλιματικών μεταβολών, είτε από την αδυναμία της αρχαιολογίας να προσφέρει επαρκείς πληροφορίες, μας αναγκάζει να παραβλέψουμε τις πιθανές επιρροές από την ύπαρξή τους.
Με βάση τα όσα είναι μέχρι τώρα γνωστά, η νεότερη προϊστορική περίοδος διήρκεσε περίπου εκατό πενήντα χιλιάδες χρόνια, από την πρώτη εμφάνιση του Homo Sapiens μέχρι την αυγή της ιστορίας πριν από περίπου οκτώ χιλιετίες. Το διάστημα αυτό θεωρείται βιολογικά αρκετό για να χαράξει στα ανθρώπινα γονίδια πληροφορίες σχετικές με τις θεμελιώδεις κοινωνικές συμπεριφορές του είδους. Η πιθανότητα γονιδιακής μεταφοράς τέτοιων πληροφοριών ενισχύεται ακόμη περισσότερο από την απότομη μείωση του ανθρώπινου πληθυσμού πριν από περίπου εβδομήντα χιλιετίες εξ αιτίας της έκρηξης του υπερηφαιστείου Toba στην Ινδονησία, καθώς περιόρισε τον αριθμό των κοινών προγόνων, και από την βραδύτητα των κοινωνικών μεταβολών στις πρώτες φάσεις της ανθρώπινης εξέλιξης.
Σε συμπεράσματα μελετών της επιστήμης της εξελικτικής ψυχολογίας υποστηρίζεται ότι, ένα μεγάλο μέρος των συμπεριφορών του ανθρώπου κατά την περίοδο αυτή έχει χαραχτεί ανεξίτηλα στην προσωπικότητά του και επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό τις συμπεριφορές των μελών των σύγχρονων κοινωνιών. Δεν αποκλείουν μάλιστα, κάποια στιγμή, να ανακοινωθεί η ανακάλυψη του γονιδίου που μεταφέρει τις πληροφορίες που συνθέτουν και διαμορφώνουν αυτές τις συμπεριφορές. Μια άποψη που ενισχύεται ακόμη περισσότερο από τις ομοιότητες που παρατηρούνται στον τρόπο ζωής των σχετικά πρωτόγονων κοινωνιών που ακόμη επιβιώνουν σε διάφορες περιοχές του πλανήτη, με συμπεριφορές και δράσεις προϊστορικών κοινοτήτων που ανακαλύφθηκαν και καταγράφηκαν τους δύο τελευταίους αιώνες.
Η πιθανότητα καταχώρησης στις μνήμες του σύγχρονου ανθρώπου αρχέγονων συνηθειών ή διαδικασιών στηρίζεται επίσης στην επανειλημμένη εμφάνιση πρωτόγονων ατομικών και κοινωνικών συμπεριφορών, όπως η ικανότητα μακρόχρονης επιβίωσης σε συνθήκες απόλυτης έλλειψης στοιχείων του σύγχρονου πολιτισμού και ο κανιβαλισμός, σε ομάδες σύγχρονων ανθρώπων που δρουν κάτω από εξαιρετικά δυσμενείς συνθήκες διαβίωσης για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Οι διαπιστώσεις αυτές αιτιολογούν την αναγκαιότητα για μια περισσότερο ολοκληρωμένη καταγραφή των παραγόντων που επηρέασαν τις ατομικές και συλλογικές συμπεριφορές του προϊστορικού ανθρώπου και συνέβαλαν στην διαμόρφωση των δομικών χαρακτηριστικών των αντίστοιχων κοινωνιών.
Σχετικά θέματα
Ο φόβος του ανεξήγητου αποτελεί ένα από τα ισχυρότερα φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά του ανθρώπου, χαρακτηριστικό που εκφράζεται με την διαμόρφωση τελετουργιών εξευμενισμού των ακατανόητων φυσικών φαινομένων και ενσωματώνεται στον αρχέγονο Συμβιωτικό Κανόνα με την διατύπωση διατάξεων μεταφυσικής προέλευσης.
Η συγκρότηση των πρώτων κοινωνιών χαρακτηρίζεται από την απόλυτη υποταγή στους φυσικούς νόμους και την εξάρτηση της επιβίωσης των μελών τους από την κατανάλωση των φυσικών πόρων που διαθέτει το άμεσο περιβάλλον τους.
Η εξέλιξη των προϊστορικών κοινωνιών ολοκληρώνεται με την εφαρμογή των πρώτων Τεχνολογιών που έχει σαν συνέπεια την δημιουργία των πρώτων Εξελικτικών Στρεβλώσεων, και την εμφάνιση των πρώτων μόνιμων οικιστικών εγκαταστάσεων.
Η εμφάνιση νεώτερων και περισσότερο εξελιγμένων βιολογικά κλάδων του ανθρώπινου είδους δημιουργεί αλλεπάλληλα κύματα μετακινήσεων που συναντούν τις ήδη υπάρχουσες κοινωνίες και είτε αναμιγνύονται μαζί τους, ανανεώνοντας τα γενετικά χαρακτηριστικά τους, είτε τις οδηγούν στην εξαφάνιση μέσα από την πρώτη περίοδο γενικευμένων συγκρούσεων που γνώρισε η ανθρωπότητα.
Η ανάπτυξη μη συγκρουσιακών σχέσεων μεταξύ των κοινοτήτων των Οικιστών έχει σαν αποτέλεσμα την σταδιακή εμφάνιση διαδικασιών ανταλλαγής των αγαθών που παράγουν, με σκοπό την ικανοποίηση των διαρκώς αυξανόμενων αναγκών των μελών τους.