Τα χρόνια της σιωπής

Τελευταία ενημέρωση : 21/08/2011

Ανήκω σε εκείνη τη γενιά που πέρασε τα παιδικά και εφηβικά της χρόνια στις δεκαετίες του 60 και του 70. Τις δεκαετίες της σιωπής.

Θυμάμαι τους γονείς μου να μου επαναλαμβάνουν σε κάθε ευκαιρία την υποχρέωση μου να σωπαίνω. Να σωπαίνω στις οικογενειακές συγκεντρώσεις, στις αλάνες που έπαιζα μπάλα, στο σχολείο, στις παρέες της γειτονιάς. Και μου ‘γινε συνήθεια.

Θυμάμαι την πρώτη φορά που φώναξα, εκεί στην Πατησίων το 73. Και θυμάμαι που συνέχισα να φωνάζω για κάποια χρόνια μετά. Και μετά πάλι σιωπή.

Είπα, τα πράγματα μπορεί να αλλάξουν. Αυτοί που βγαίνουν μπροστά είναι σαν και ‘μένα αλλά καλύτεροι από ‘μένα. Ξέρουν τι πρέπει να γίνει. Το ξέρουν, μου το έχουν πει, μου το ‘χουν περιγράψει στις συγκεντρώσεις της νεολαίας, στα αμφιθέατρα, στις πορείες και στις απεργίες. Μου είπαν ότι θα το κάνουν και τους πίστεψα.

Από τότε πέρασαν τριάντα χρόνια. Τριάντα χρόνια σιωπής.

Μεγάλωσα, έκανα οικογένεια και παιδία, μεγάλωσαν κι’ αυτά. Το μόνο σίγουρα σωστό που έκανα σ’ αυτά τα χρόνια είναι ότι έμαθα τα παιδιά μου να μιλάνε. Κράτησα την σιωπή μου για μένα, όχι χωρίς κόπο και προσπάθεια πολλές φορές.

Πάνε κάμποσα χρόνια τώρα που σκέφτομαι πόσο λάθος ήταν αυτό που έκανα. Και άρχισα σιγά – σιγά να μαθαίνω πάλι να φωνάζω. Και πάλι λάθος έκανα. Κι’ έτσι τώρα αρχίζω να μαθαίνω πια πως να μιλάω ξανά. Για να βάλω την σιωπή στο ντουλάπι της, για πάντα όμως αυτήν την φορά.

Και το πρώτο πράγμα που μού ‘ρχεται να πω σπάζοντας την σιωπή μου είναι για τα λάθη που έκανα - έτσι μας είχανε μάθει τότε στην νεολαία, «δεν μπορείς να κάνεις κριτική σε κανένα αν δεν έχεις κάνει πρώτα την αυτοκριτική σου».

Το πιο μεγάλο μου λάθος ήταν που προσπάθησα να ζήσω σύμφωνα με τα πιστεύω που απόκτησα εκεί στην Πατησίων. Τι κι’ αν μου κόστιζε, τι κι’ αν με λέγανε κορόιδο, τι κι’ αν κάποιοι με εκμεταλλεύονταν εν γνώσει μου. Εκεί εγώ, βράχος. Αλλά δεν το μετάνιωσα.

Έκανα κι’ άλλα λάθη, δεν λάδωσα, δεν έγλειψα, δεν ζήτησα μια θέση στο δημόσιο, δεν μπήκα σε κανένα κόμμα να προσφέρω τις «υπηρεσίες» μου όπως άλλοι που φωνάζαμε μαζί τότε. Αλλά δεν το μετάνιωσα.

Έκανα κι’ ένα λάθος που το ‘χω σκυλομετανιώσει – κράτησα τις απόψεις μου για ‘μένα κι’ άφησα να γίνει ότι έγινε, χωρίς παρέμβω σαν πολίτης, χωρίς να προσπαθήσω τουλάχιστον να διατυπώσω δημόσια την διαφωνία μου. Και ξέρω ότι το ίδιο λάθος έχουν κάνει πολλές χιλιάδες άλλοι σαν και ‘μένα.

Γι’ αυτό φταίω. Και γι’ αυτό κάνω την αυτοκριτική μου. Και λέω σ’ όσους ήτανε τότε στην Πατησίων και στην Σόλωνος, είτε διαδηλώνοντας, είτε συμμετέχοντας με το μυαλό και την καρδιά τους, να πάψουν να σιωπούν. Να αρχίσουν να μιλάνε – φανερά – να τους ακούσουν όλοι.

Όλα αυτά τα χρόνια μπορεί να μην μίλαγα, αλλά έβλεπα και μάθαινα. Κι’ έχω δει, κι’ έχω μάθει πολλά. Τόσα πολλά που με κάνουν να αγανακτώ. Γι’ αυτό θα συνεχίσω να μιλάω - και να προτείνω. Γιατί το να γκρινιάζεις μονάχα δεν απέχει πολύ από το να λαϊκίζεις, είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα.

Γιατί υπάρχει ελπίδα.

Υπάρχει στα γονίδια της ράτσας μας, στο φιλότιμο που ακόμα δεν χάθηκε ολοκληρωτικά, στην αλληλεγγύη που καταχωνιάσαμε μέσα μας για να αμυνθούμε στην βαρβαρότητα και το αδυσώπητο του καθημερινού οικονομικού ανταγωνισμού.

Υπάρχει στην υπέρβαση που τόσες φορές έχουμε διδάξει σαν λαός, στην ψυχική ανάταση που τόσο εύκολα πετυχαίνουμε και τόσο άχαρα αφήνουμε άλλους να εκμεταλλεύονται, στην ομόνοια και την συλλογικότητα που μόνο στα δύσκολα θυμόμαστε, και τέλος στην υποχρέωση που έχουμε απέναντι στα παιδιά μας να καθαρίσουμε εμείς, κι όχι αυτά, την «κόπρο του Αυγεία» που συλλογικά αφήσαμε να δημιουργηθεί.

Γι’ αυτό ξαναρχίζω να μιλάω …